Auteur: Elke Van Hoof

Elke Van Hoof in ‘Kennismakers’ op Eén.
Waarom verkies je bitterballen boven kerstomaatjes? 

Kennismakers is een bruisende tv-show op Eén, gepresenteerd door Tom De Cock, waarin boeiende wetenschappelijke vraagstukken centraal staan. In het eerste seizoen delen vijf gepassioneerde experts hun kennis. Eén van hen is professor en klinisch psycholoog Elke Van Hoof. Zij formuleert een helder antwoord op de vraag ‘Hoe werkt je brein je tegen als je goede voornemens hebt?’. Dat doet ze in haar typerende stijl: energiek, edgy en eigenzinnig. Wij nemen je mee in haar inzichten aan de hand van enkele straffe quotes!  

Meer groenten eten, minder snoepen: een voornemen dat heel wat mensen bij de start van het nieuwe jaar bekend in de oren klinkt. En toch geven velen er na enkele weken de brui aan. Hoe komt dat? Waarom verkiezen we ongezonde snacks boven gezonde tussendoortjes? Wij verklaren je gekke hersenkronkels aan de hand van Elke’s expertise.

“Bitterballen zijn populairder dan groentensnacks: zijn er te weinig vegetariërs in de zaal?”

Elke illustreerde haar uitgangspunt met een simpel experiment. Voordat de opnames van Kennismakers startten, kreeg het publiek in de foyer enkele hapjes voorgeschoteld. We serveerden smeuïge bitterballen en frisse groentjes. Wat bleek? De frituurhapjes waren volledig verorberd, terwijl er nog kerstomaten en bloemkoolroosjes overbleven. Nochtans wisten de deelnemers perfect wat de gezondere optie was. En toch stuurden de hersenen roet in eten en verkozen ze collectief de bitterballen …

“De hersenen bestaan uit twee delen: een oerbrein en een mensenbrein.”

Uit bed stappen, krabben als je jeuk hebt, een trui aantrekken, … Stuk voor stuk handelingen die je uitvoert op automatische piloot. Hoe komt dat? Je oerbrein zit in de cockpit. Dit deel van de hersenen komt in actie wanneer je snel en instinctief moet beslissen. Maar sommige beslissingen vereisen flink wat denkwerk. In dat geval schakel je je mensenbrein in en gebruik je dus je gezond verstand. Waarom deed het rationele mensenbrein dan niet naar de groetensnacks grijpen tijdens het experiment?

“De insteek van de hersenen? Vetten en suikers zijn goed.”

Die eerste bitterbal is misschien nog een bewuste keuze, de tweede al veel minder en de derde helemaal niet meer. De oorzaak? Het oerbrein! Oermensen grepen namelijk elke kans om vetten en suiker te consumeren. Hun leven hing tenslotte af van de noten die ze toevallig vonden, of het vlees dat ze verzamelden tijdens de jacht. Voedsel was geen zekerheid. Daarom is er vandaag nog steeds een systeem in de hersenen dat je automatisch doet snakken naar vetten en suikers. Als kers op de ongezonde taart komen er gelukshormonen vrij wanneer je calorierijke voeding eet. Daarom wil je er de volgende keer alleen maar meer van smullen.

“Je oerbrein houdt geen rekening met je bomvolle frigo.”

Je oerbrein werkt dus nog steeds op dezelfde manier als duizenden jaren geleden. Maar de tijden zijn héél grondig veranderd. Vandaag beschikken we over een goedgevulde koelkast en is er altijd een supermarkt in de buurt. Om gezond te blijven, moet ons mensenbrein dus dikwijls ingaan tegen het oerbrein. Doe je dat niet? Dan speel je aan de lopende band bitterballen naar binnen. Net daarom is het zo moeilijk om geen lekkere snacks in te slaan, wanneer je met een grommende maag tussen de koekenrayon loopt.

Wil je de volledige aflevering van Kennismakers bekijken? Dat doe je gratis via VRT MAX. Of lees onze andere blogpost ‘Mensen zijn kuddedieren: waarom laat jij je meeslepen door de groep?’, ook gebaseerd op Elke’s uiteenzetting.

Lees het artikel >>

Van keynotes, over congressen, tot bijdragen aan nieuwsartikelen: via uiteenlopende kanalen verspreidt Elke Van Hoof haar visie op stress. Onlangs was ze te gast in de podcast Onbespreekbaar. Daar onderstreepte ze de noodzaak van mentale gezondheid op het werk. Wat betekent het om de beste versie van jezelf te zijn op de werkvloer? Hoe ga je het gesprek aan wanneer één van je collega’s niet oké is? Een greep uit het gesprek, aan de hand van enkele straffe quotes van Elke.

Onbespreekbaar is een platform van Nicolas Overmeire & Jef Willem. Samen streven ze ernaar om mentale gezondheid uit de taboesfeer te halen, door verschillende topics aan te kaarten: eenzaamheid, faalangst, kwetsbaarheid … Dat doet het duo onder andere via een spraakmakende podcast, boeiende content en het boek ‘Omdat we hier niet genoeg over praten’.

“De beste versie van jezelf is niet altijd een topversie.”

Wanneer een nieuwe collega opstart, kan je een cursus geven die toelicht wat het betekent om in jouw bedrijf de beste versie van jezelf te zijn. Wat verwacht je? Hoe ondersteun je jouw kersverse teamlid hierin? Want niemand van ons heeft geleerd wat het inhoudt om de beste versie van jezelf te zijn, en de invulling verschilt enorm. Het gevolg? Andere visies kunnen stevig clashen. Een bedrijf dat ambitieuze targets nastreeft, vereist continu topprestaties om haar doelen te bereiken. Terwijl een ouder met drie jonge kinderen al een waanzinnige verdienste levert wanneer hij of zij 60 % productief is. De beste versie van jezelf is dus sterk afhankelijk van jouw persoonlijke situatie.

“Leer met elkaar communiceren wanneer het wél goed gaat.” 

Bel je je collega voor het eerst wanneer die thuis zit met burn-outklachten, terwijl jullie nog nooit een goed gesprek voerden? Die conversatie kan onmogelijk vlot verlopen. Vragen zoals ‘Wanneer mogen we je weer verwachten?’ kunnen druk uitoefenen, zelfs wanneer je overloopt van de positieve intenties. Dit scenario vermijd je door in dialoog te gaan en een vertrouwensband op te bouwen, vóórdat stress de bovenhand neemt. Wanneer een teamlid dan toch uitvalt, kan je benadrukken dat je je niet wil opdringen, maar vooral goed wil plannen. Door vervanging te regelen voor een bepaalde periode, gun je je collega de kans om te herstellen, zonder dat het werk zich opstapelt.

 “Als leidinggevende is het jouw plicht om een luisterend oor te bieden.”

Een collega heeft het recht om uit te spreken dat hij of zij niet oké is. Tegelijk is het jouw plicht als leidinggevende of hr-manager om hierop te reageren. Velen missen echter de juiste vaardigheden. Bovendien kan de plotse hulpvraag je overvallen: je hebt nog vijf meetings en de prangende to do’s hijgen in je nek. Wanneer je medewerker deze respons opmerkt, klapt hij mogelijks volledig dicht. Hoe pak je dit wél op een goede manier aan? Schuif je laptop aan de kant, schenk je collega jouw volledige aandacht en benadruk dat je wil luisteren. Leg een moment vast om elkaar in alle rust te spreken. Zo keert je medewerker met een veel beter gevoel terug naar het werk. Laat de afspraak niet doorgaan in een muf kantoor, maar maak een wandeling zodat je teamlid het hart kan luchten. 

Meer weten? Beluister de volledige podcast ‘Waarom mentale gezondheid op het werk een noodzaak en geen luxe is’ via Spotify, Apple Podcasts of YouTube. Wil je meer tips over welzijn op het werk? Oh My People vertaalt haar inzichten soepel naar jouw organisatie. 

Get in touch >>

Op donderdag 20 oktober neemt Elke Van Hoof het woord op het Recharge Congres in Kortrijk, een boeiend event voor CEO’s, hr-managers en preventieadviseurs. De focuspunten? Het creëren van gezonde en mentaal weerbare medewerkers, het vermijden van absenteïsme, stress en burn-out en het stimuleren van de motivatie. Stuk voor stuk topics waar de volledige organisatie baat bij heeft! Benieuwd naar de inzichten van Elke? We geven je een exclusievepreview.

Het Recharge Congres vindt plaats in het Xpo Meeting Center in Kortrijk. De dag wordt afgetrapt om 9.00 uur met een gezond ontbijt. Nadien nemen diverse deskundige sprekers het woord waaronder Hans Crampe (adjunct-algemeen directeur in AZ Delta) en Marie-Claire Tirmarche en Jo Van Roye (Audi Brussel). Meer info vind je op de website: www.hrsportssummit.be.  

Stress, een boosdoener?

Stress wordt vaak beschouwd als iets negatiefs. Volledig onterecht, want stress kan je net sterker maken: je lichaam wordt in een staat van paraatheid gebracht, zodat je jezelf kan overstijgen indien nodig. Maar het is wél belangrijk dat je slim omgaat met stress. Veel mensen negeren de eerste signalen van stress. Ervaren ze hoofdpijn? Ze slikken een Dafalgan en duwen door. Pas wanneer de stressrespons vergevorderd is, proberen ze de klachten aan te pakken. Maar wanneer je het probleem lange tijd ontkent, wordt het moeilijker dit te verhelpen. Vroege detectie is dus key! 

Hoe hersteltijd het verschil maakt

Kort en krachtig: twee karakteristieken waardoor gezonde stress gekenmerkt wordt. Nadien krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Het brein slaat de ervaring op en trekt lessen voor later. Bouw je onvoldoende hersteltijd in? Dan is de kans groot dat je snel hervalt in hetzelfde patroon. Daarom is het belangrijk dat je je bewust bent van wanneer en waarom je gestresseerd bent. Wanneer de druk lange tijd aanhoudt en het herstelproces zich niet kan doorzetten, krijg je te maken met chronische stress. Het gevaar? Langzaam maar zeker lopen je batterijen leeg. Relativeren verloopt moeizaam, emoties zijn moeilijker te controleren en plannen maken, wordt allesbehalve vanzelfsprekend.

It’s all about balance 

Om het stresssysteem optimaal te laten functioneren, is het belangrijk dat de stress- en herstelhormonen in evenwicht zijn. Deze herstelhormonen kunnen hun taak het best vervullen op momenten van rust. Houdt dat in dat je eindeloos moet bingewatchen voor de televisie? Zeker niet. Rustmomenten moeten aan twee voorwaarden voldoen. Je moet jezelf kunnen ontspannen én een goed gevoel over jezelf genereren. Wanneer je beide checkboxes afvinkt, zullen de herstelhormonen je energie-emmertje geleidelijk vullen. Zo kan je korte stresspieken beter het hoofd bieden.

Interesse in een inspirerende keynote rond stress van Elke Van Hoof herself? Zij neemt met veel energie en expertise het woord tijdens een bedrijfspresentatie of event.

Ontvang een offerte >>

Elke Van Hoof was een van de sprekers op het post COVID summit in april 2022. Enkele sprekers lichtten hier de psychologische en sociologische effecten van COVID op de samenleving toe.

Sprekers:

– Elke Van Hoof, Expert in de Hoge Gezondheidsraad van België, Europees Parlement

– Frances MK Williams, hoogleraar genomische epidemiologie en Hon Consultant Rheumatologist, King’s College London

– Juan C. Palomino, postdoctoraal onderzoeksfunctionaris, Institute for New Economic Thinking (INET) en Department of Social Policy and Intervention (DSPI), University of Oxford

– Magda Osman, Hoofd Onderzoek bij het Centrum voor Wetenschap en Beleid, Universiteit van Cambridge

– Sandra L. Shullman, voorzitter van de American Psychological Association; Managing Partner, Columbus Office

Gemodereerd door Antonis Kousoulis, directeur voor Engeland en Wales, Mental Health Foundation

Elke Van Hoof in ‘De inzichten’ op Eén.  

Inzicht #5. Maak je niet druk om wat anderen over jou denken, zij zijn enkel bezig met wat jij over hen denkt.

In het vierde seizoen van ‘De inzichten’ ontvangt presentator Nic Balthazar elke week een inspirerende gast in het Brusselse Hortahuis. Deze maand schuift professor, klinisch psycholoog en voorzitter van de werkgroep ‘mentale impact van COVID-19’ Elke Van Hoof mee aan tafel, die haar levensopvattingen ontvouwt vanuit haar professionele positie én persoonlijke ervaring. “Ik leef op het scherp van de snee, maar sinds corona ben ik zeer selectief in mijn energiehuishouding. Wat geeft me energie, waar wil ik geen tijd meer aan verspillen? Waar ik vroeger soms afwachtte om de lieve vrede te bewaren, trek ik vandaag sneller de streep.” Een blik op de 5 inzichten van Elke Van Hoof. 

“Wat gaan mijn ouders hiervan vinden? Hoe kom ik over bij mijn vrienden? Zullen mijn collega’s raar opkijken als ik mijn ideeën op tafel gooi?” De kans is groot dat gelijkaardige gedachten al eens door je hoofd spookten. We verliezen onszelf zo vaak in de mening van anderen, terwijl dat ons niets oplevert. Dat heeft ook Elke Van Hoof aan den lijve ondervonden. In haar vijfde en laatste inzicht deelt ze een persoonlijke ervaring en een belangrijke levensles.

Het belang van een veilige omgeving 

“Toen ik 16 jaar was, kreeg ik van mijn vader een kadertje met de woorden: ‘Maak je niet druk om wat anderen over jou denken, zij zijn enkel bezig met wat jij over hen denkt.’ De aanleiding? In mijn middelbare school werd ik zwaar aangepakt door mijn leerkracht fysica. Hij keek neer op vrouwen met blond haar en blauwe ogen, want zij zouden wetenschappers afleiden. Daarom liet hij geen kans onbenut om mij te vernederen, te pesten en uit te lachen. Zowel mijn klasgenoten als de andere leraren waren hiervan op de hoogte, maar niemand greep in. Jarenlang voelde ik me onveilig binnen de schoolmuren.

Op een dag werd ik bij de onderdirecteur geroepen. Hij wou me prijzen met mijn houding: ‘Wat ga je goed om met deze situatie.’ Misplaatste woorden, want het was niet mijn taak om de situatie het hoofd te bieden, integendeel. Het was zijn job om een veilige omgeving voor mij te creëren. In mijn ogen was het gesprek enkel bedoeld om zijn geweten te sussen. De hele ervaring kwam enorm hard binnen. Bovendien heeft het ook de pitbull in mij naar boven gebracht: ik had geen andere keuze dan sterk in mijn schoenen te staan.”

Elke Van Hoof over haar persoonlijke levensles  

“Ondanks de vele kritiek die ik toen moest verdragen, ben ik mijn passie voor wetenschap nooit verloren. Toch lieten de meningen van anderen me niet los. Ik vroeg me continu af wat zij over me dachten en zocht naar manieren om hun liefde te winnen. Vandaag hanteer ik de tegenovergestelde mindset. Vindt iemand mij niet leuk? Dan lig ik daar niet langer wakker van. Ik besef meer dan ooit dat mijn vader gelijk had: het doet er inderdaad niet toe wat anderen denken.”

“De woorden van mijn vader stonden lang op mijn bureau als geheugensteun. Focus op wat je hart doet zingen, zoek aansluiting bij gelijkgestemden en laat je niet omlaag trekken door anderen. Wanneer je 100 % gaat voor je passie, komt alles goed.” – Elke Van Hoof

Deze levensles van Elke Van Hoof markeert het einde van haar boeiende passage in ‘De inzichten’. Smaken haar opvattingen naar meer? Volg haar LinkedIn- en Facebookpagina voor meer hapklare tips en tricks. 

Elke Van Hoof in ‘De inzichten’ op Eén.  

Inzicht #4. Je balans bewaren, kan je leren. 

In het vierde seizoen van ‘De inzichten’ ontvangt presentator Nic Balthazar elke week een inspirerende gast in het Brusselse Hortahuis. Deze maand schuift professor, klinisch psycholoog en voorzitter van de werkgroep ‘mentale impact van COVID-19’ Elke Van Hoof mee aan tafel, die haar levensopvattingen ontvouwt vanuit haar professionele positie én persoonlijke ervaring. “Ik leef op het scherp van de snee, maar sinds corona ben ik zeer selectief in mijn energiehuishouding. Wat geeft me energie, waar wil ik geen tijd meer aan verspillen? Waar ik vroeger soms afwachtte om de lieve vrede te bewaren, trek ik vandaag sneller de streep.” Een blik op de 5 inzichten van Elke Van Hoof. 

“Geluk kan je vinden in de donkerste tijden, je hoeft alleen maar het licht aan te doen.” Wijze woorden, die Harry Potter-fans gegarandeerd bekend in de oren klinken. In dit citaat schuilt een gigantische kern van waarheid. Zelfs op de moeilijkste momenten kan je rust en zelfs geluk ervaren, zolang je focust op wat wél kan. Al meer dan 20 jaar buigt Elke Van Hoof zich samen met haar patiënten over de vraag: “Wat kan er beter?”. Ze reikt twee praktische tips aan om stress te verminderen en de juiste balans te vinden.

Bewegen en deconnecteren voor meer balans

Elke Van Hoof begrijpt als geen ander dat kleine aanpassingen een wereld van verschil maken. Zo pleit ze voor minstens 30 minuten onafgebroken matige beweging per dag, en dat voor elk individu. Waarom? Langdurige stress is ziekmakend. Er komen stoffen vrij in het lichaam die verhinderen dat de stressrem geactiveerd wordt. Door te bewegen, worden die schadelijke stoffen afgevoerd uit de hersenen en blijft de stressrem optimaal functioneren. Trakteer jezelf bijvoorbeeld op een kleine wandeling voor of na de werkdag om je hoofd leeg te maken. Een eenvoudige, maar effectieve tip die iedereen meteen kan toepassen, met een positief effect op de work-lifebalans.

Een tweede tip is om het internet en sociale media wat vaker links te laten liggen. In de plaats kan je een kleine, gestructureerde realiteit voor jezelf creëren. Hier focus je niet op je to-dolijstje, maar bouw je bewust geluksmomenten in die jou energie geven: me-time nemen, afspreken met vrienden … Een belangrijke kanttekening is dat we slechte herinneringen vaak vlot onthouden, terwijl positieve ervaringen moeilijk blijven hangen. Maak dus gerust leuke foto’s om naar terug te grijpen. Door mooie momenten opnieuw voor de geest te halen, maakt het lichaam hormonen aan, zoals endorfines en serotonine, die het geluksgevoel stevig boosten.

Elke Van Hoof over haar persoonlijke ervaringen 

“Afgelopen zomer moest ik door gezondheidsredenen meerdere versnellingen lager schakelen. Daarvoor was ik altijd in de weer: hard werken, zorgen voor de kinderen, fervent sporten … Plots moest ik een groot deel van mijn autonomie afgeven. Bleef ik bij de pakken zitten? Integendeel: ik focuste op wat wél kon en beleefde één van de mooiste zomers van mijn leven. Ik spendeerde enorm veel tijd met mijn gezin, maakte lange wandelingen en belde vrienden op die ik al jaren niet meer gesproken had. Het was niet evident om alles los te laten, maar ik heb waanzinnig genoten van deze periode en beschouw het nu als een cadeau van de natuur.”

“De periode waarin ik gedwongen moest vertragen, heeft van mij een ander mens gemaakt. Ik sta sneller op de rem, spring bewuster om met mijn energie en ga anders in interactie met mensen. Vandaag geef ik de lijnen van mijn speelveld aan. Het is aan anderen om te beslissen of zij erin willen stappen.” – Elke Van Hoof

Zit je work-lifebalans geregeld scheef? Ontbreekt het je aan rustmomenten op de werkvloer? In haar derde inzicht zoomt Elke Van Hoof in op werkgeluk en het belang van hersteltijd.

Naar het artikel >>

Elke Van Hoof in ‘De inzichten’ op Eén.  

Inzicht #3. Een leidinggevende is niet verantwoordelijk voor het geluk van zijn werknemers.

In het vierde seizoen van ‘De inzichten’ ontvangt presentator Nic Balthazar elke week een inspirerende gast in het Brusselse Hortahuis. Deze maand schuift professor, klinisch psycholoog en voorzitter van de werkgroep ‘mentale impact van COVID-19’ Elke Van Hoof mee aan tafel, die haar levensopvattingen ontvouwt vanuit haar professionele positie én persoonlijke ervaring. “Ik leef op het scherp van de snee, maar sinds corona ben ik zeer selectief in mijn energiehuishouding. Wat geeft me energie, waar wil ik geen tijd meer aan verspillen? Waar ik vroeger soms afwachtte om de lieve vrede te bewaren, trek ik vandaag sneller de streep.” We zoomen in op de 5 inzichten van Elke Van Hoof.  

Welzijn op het werk is in veel bedrijven een hot topic. Een positieve evolutie, maar toch wordt het thema vaak op de foute manier aangeboord. De werkgever, de werknemer zelf, de externe preventiedienst, psychologen … Er zijn te veel afzonderlijke schakels die een impact hebben op wellbeing op de werkvloer. Elke Van Hoof pleit voor een gedeelde verantwoordelijkheid vanaf de eerste minuut. De reden? Geluk is een vluchtig gegeven, dat ook de werkgever niet kan controleren. Een woordje uitleg! 

Welzijn op het werk: taak van werkgever én werknemer

Uiteraard speelt de leidinggevende een cruciale rol in welzijn op het werk. Het is aan hem of haar om dit te enten op het bedrijfs-DNA. Ondernemingen kunnen zoveel winnen door te investeren in teamcohesie en de talenten van hun medewerkers. Daarbij is het zéker niet de bedoeling om hen leeg te persen als een citroen. Werkgevers moeten goed beseffen dat we kuddedieren zijn en dat we sterker staan wanneer we onze krachten bundelen. Maar om dit te bekomen, moeten ze eerst inzetten op zowel psychologische veiligheid als gedeelde verantwoordelijkheid.

En net daar loopt het vandaag vaak fout. Door de schaarste op de arbeidsmarkt willen bedrijven koste wat kost talent aantrekken. Om kandidaten over de streep te trekken, strooien ze met mooie beloftes. Wanneer ze die niet kunnen waarmaken, zijn de medewerkers na enkele jaren gedesillusioneerd. Als welzijn verankerd zit in het bedrijfs-DNA, kunnen werkgevers gericht de juiste profielen rekruteren. Het gevolg? Nieuwe collega’s voeren hun taken boordevol energie uit. Niet omdat ze zich verplicht voelen, wél omdat ze zich oprecht goed voelen op de werkvloer.

“Het is aan de werkgever om een positieve bedrijfscontext te creëren waarin elk individu de beste versie van zichzelf kan zijn. Daarna moeten de medewerkers deze kans grijpen en boven zichzelf uitstijgen. Dat is wat ik versta onder gedeelde verantwoordelijkheid.” – Elke Van Hoof

Elke Van Hoof over het belang van hersteltijd

Stress wordt vaak bestempeld als een heet hangijzer binnen bedrijven, maar niets is minder waar. Het échte probleem is het gebrek aan hersteltijd. Werkgevers schroeven de productietargets omhoog en snoeien in de pauzes van hun personeel. Maar daardoor bereiken ze precies het omgekeerde: het werkgeluk keldert, high potentials geven er de brui aan en de productie gaat bergaf. 

Samen een koffietje drinken, een gezellige babbel, eens iets nieuw proberen met collega’s … Organisaties moeten beseffen dat deze rustmomenten essentieel zijn, zorgen voor herstel en frisse ideeën aanwakkeren. Als we dat niet respecteren, veranderen we in godzilla’s die enkel nog bezig zijn met controle en hebzucht. Door hersteltijd in te bouwen, blijven we paraat en vergroten we onze veerkracht.

Werd je getriggerd door de woorden van Elke Van Hoof? Wil je ook haar andere inzichten lezen? Zo spreekt ze bevlogen over het belang van omgaan met verandering.

Naar het artikel >>

Elke Van Hoof in ‘De inzichten’ op Eén.  

Inzicht #2. Je kan de wind niet veranderen, maar wel de stand van de zeilen.

In het vierde seizoen van ‘De inzichten’ ontvangt presentator Nic Balthazar elke week een inspirerende gast in het Brusselse Hortahuis. Deze maand schuift professor, klinisch psycholoog en voorzitter van de werkgroep ‘mentale impact van COVID-19’ Elke Van Hoof mee aan tafel, die haar levensopvattingen ontvouwt vanuit haar professionele positie én persoonlijke ervaring. “Ik leef op het scherp van de snee, maar sinds corona ben ik zeer selectief in mijn energiehuishouding. Wat geeft me energie, waar wil ik geen tijd meer aan verspillen? Waar ik vroeger soms afwachtte om de lieve vrede te bewaren, trek ik vandaag sneller de streep.” We zoomen in op de 5 inzichten van Elke Van Hoof.  

Cijfers, rapporten, analyses … We houden van statistieken en reduceren de maatschappij spontaan tot enkele getallen. Het probleem? De natuur laat zich niet zomaar becijferen, de wereld is onvoorspelbaar en de samenleving verandert razendsnel. Jezelf flexibel kunnen aanpassen, is daarom cruciaal. Elke Van Hoof geeft aan dat we de wind niet kunnen veranderen, maar wél de stand van de zeilen.

Omgaan met verandering: hoe doe je dat?

Hoe kunnen we best omgaan met verandering? De wetenschap beschrijft de evolutie van drie termen: homeostase, heterostase en allostase. Homeostase betekent dat je uit je evenwicht gehaald wordt en manieren zoekt om dit te herstellen. Bij heterostase is die terugkeer niet meer mogelijk. Je gaat voorspelbaarheid creëren, om vervolgens een nieuwe balans te vinden. Het laatste begrip is allostase. Dit wil zeggen dat je geen voorspelbaarheid kan creëren. In dat geval is het essentieel dat je kan terugvallen op je eigen vaardigheden, om de wereld zo te kneden dat je gezien wordt. We moeten ervoor zorgen dat we paraat zijn om ons aan te passen, zo kunnen we veel verschillende veranderingen het hoofd bieden

Elke Van Hoof over de impact van online informatie op jongeren

Omgaan met verandering is een cruciale skill, die je helaas niet meekrijgt op de schoolbanken. Nochtans hebben de jongeren van vandaag hier wel nood aan. Door het internet worden zij continu geconfronteerd met talloze wereldproblemen: van racisme, tot het klimaat. Ingrijpende topics waarbij jongeren de vaardigheden missen om ze in het juiste perspectief te plaatsen. Het gevolg? De jeugd draagt een bijzonder zware last op haar schouders. Een groot verschil met vroeger: toen groeiden we op onder de kerktoren en keken we niet verder dan de lokale krant en een occasionele nieuwsuitzending.

Bovendien staan sociale media bol van de onrealistische, picture perfect beelden. Jongeren – en in het bijzonder meisjes – worden constant beoordeeld en veroordeeld, terwijl ze hun eigen identiteit nog volop moeten vormgeven. Al die online filters hebben een immense invloed op hun wereldbeeld: hoe zien mensen eruit, wat is natuurlijke schoonheid … ? Het ideaalbeeld waar de jeugd vandaag naar opkijkt, bestaat niet, maar hun zelfbeeld komt wel onder druk te staan. Om al deze boodschappen te verwerken, moet je stevig in je schoenen staan. 

“De hersenen ontwikkelen zich doorheen de jaren en jongeren hebben nog niet de juiste wapens om deze online tendensen te lijf te gaan. Wij moeten ons hier als volwassenen bewust van zijn en hen maximaal ondersteunen.”– Elke Van Hoof

Benieuwd naar het eerste inzicht van Elke Van Hoof? Ze focust op welbevinden en vertelt uitvoerig waarom het oké is om niet oké te zijn. Naar het artikel.

Elke Van Hoof in ‘De Inzichten’ op Eén.  

Inzicht #1. Het is oké om niet oké te zijn. 

In het vierde seizoen van ‘De inzichten’ ontvangt presentator Nic Balthazar elke week een inspirerende gast in het Brusselse Hortahuis. Deze maand schuift professor, klinisch psycholoog en voorzitter van de werkgroep ‘mentale impact van COVID-19’ Elke Van Hoof mee aan tafel, die haar levensopvattingen ontvouwt vanuit haar professionele positie én persoonlijke ervaring. “Ik leef op het scherp van de snee, maar sinds corona ben ik zeer selectief in mijn energiehuishouding. Wat geeft me energie, waar wil ik geen tijd meer aan verspillen? Waar ik vroeger soms afwachtte om de lieve vrede te bewaren, trek ik vandaag sneller de streep.” Een blik op de 5 inzichten van Elke Van Hoof. 

‘Goed’. Dat is het antwoord dat je kan verwachten als je een vriend, collega of familielid vraagt hoe het gaat. Zélfs wanneer de persoon in kwestie zich niet zo voelt, wat in coronatijden niet verwonderlijk is. Hoe komt het dat, in een tijd waarin iedereen de mond vol heeft van welbevinden, we onze onbehaaglijke gevoelens onder tafel schuiven? Waarom heerst er zo’n taboe rond vertellen dat je niet lekker in je vel zit? Elke Van Hoof over waarom het oké is om niet oké te zijn. 

Welbevinden: een mes dat snijdt langs twee kanten

‘Het is oké om niet oké te zijn’: een inzicht dat uitblinkt in eenvoud, maar waar we als maatschappij moeite mee hebben. Terwijl je ons welbevinden net kan beschouwen als een medaille met twee zijden: je kan pas genieten van positieve emoties, als je ook de negatieve erkent. Die gevoelens van onwelbevinden zijn een reflectie van de moeite om ons aan te passen aan de context waarin we leven. Sinds de jaren 2000 en de opkomst van het world wide web, doorlopen we een fase van waanzinnige maatschappelijke disruptie. Een veranderingsvloed die vraagt om grote aanpassingen, waar we als mens moeite mee hebben.  

Die melancholiedepressie is niets nieuws: historica Anna Katharina Schaffner merkte deze al op tijdens de renaissance. Met de val van het feodaal stelsel moest de hogere klasse zich aanpassen aan de nieuwe ontwikkelingen waarbij ze in weemoed terugblikten op wat ze moesten afstaan. Die gevoelens van onvervuld verlangen verschijnen in golven doorheen onze evolutie. In plaats van ze te medicaliseren, bekijken we ze beter als een aanpassingsprobleem dat een-op-een verbonden is met ons bestaan.

Elke Van Hoof over onwelbevinden en het gebrek aan taal 

Niet oké zijn is dus van alle tijden. Het probleem vandaag? We hebben in onze maatschappij geen taal ter beschikking om te zeggen dat het niet goed gaat. Hoe kan je inzetten op werkhervatting en participatie, als je de taal niet hebt om uit te drukken dat het niet oké gaat? Mensen met een burn-out die stapje voor stapje de afgrond induiken, jongeren met mentale problemen die niet weten waar ze terechtkunnen, … 

Vaardigheidstrainingen en life skills aanscherpen, is dan een must: enerzijds om te leren omgaan met de onrust van het kwetsbaar opstellen, anderzijds om de klachten te leren benoemen. Zeggen dat je je niet oké voelt, gaat immers in tegen alle verwachtingen. En als het niet goed gaat, wat zeg je dan? Op welke obstakels bots je en hoe kan je ze omschrijven? Het moedigste wat we als mens kunnen doen, is hulp vragen op momenten waarop we zelf geen perspectief meer zien. Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid: het is aan ieder van ons om aan te geven dat het niet oké is. Die vaardigheden trainen, is daarbij een grote stap voorwaarts. 

“Zeggen dat het niet goed gaat, is een spannend gebeuren. Je kwetsbaar opstellen, je klachten benoemen, een toestroom verwerken van ongevraagde adviezen, … Om die drempels over te gaan, moeten we belangrijke vaardigheden aanleren en aanscherpen.” – Elke Van Hoof

Meer inzichten rond stress, burn-out en werkhervatting? Volg Elke Van Hoof op LinkedIn en Facebook en blijf up-to-date!

Nic Balthazar ontvangt Elke Van Hoof in De Inzichten. Elke Van Hoof is klinisch psychologe en gespecialiseerd in alles waar we vandaag mee te maken krijgen: trauma, stress en burn-out. Zij is niet alleen professor aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en bezielster van het Huis voor Veerkracht, ze is ook voorzitster van de werkgroep mentale impact van covid-19 in de Hoge Gezondheidsraad. En wat een korte sprint leek in maart 2020 werd een marathon van twee jaar. Elke Van Hoof vertelt hoe we weer de beste versie van onszelf kunnen worden en plezier vinden in het leven.

Beluister hier de podcast.